Maddeleri saflık açısından saf maddeler ve saf olmayan maddeler olarak ikiye ayırırız. Bu ayrım kimyada bizim için önemlidir. Çünkü saf maddelerin ve saf olmayan maddeler çeşitli özellikler açısından ayrışmaktadır. Bu yazıda aynı cins atomlardan oluşan saf madde üzerinde duracağız. Daha önce farklı cins atomlardan oluşan saf madde konusunu anlatmıştık.
Aynı cins atomlardan oluşan saf maddelere element denir. Elementler tek tip atomdan oluşan saf maddelerdir. Elementlerin tepkimeye girerek oluşturdukları yapıya bileşik denir. Bileşikler de birer saf maddedir ancak bileşikler aynı cins değil farklı cins atom içerirler.
Saf maddeleri elementler ve bileşikler olarak ikiye ayırabiliriz. Saf olmayan maddeler ise karışımlardır.
Aynı Cins Atomlardan Oluşan Saf Maddelere Örnekler
Elementler tek bir atom türünün bir araya gelmesiyle meydana gelir. Örneğin demir bir elementtir ve yapısında sadece demir atomları bulunur. Bu nedenle demir elementi demir atomunun özelliklerini taşır.
Aynı cins atomlardan oluşan saf madde örnekleri şöyle sıralanabilir:
- Oksijen
- Hidrojen
- Helyum
- Karbon
- Azot
- Flor
- Neon
- Demir
- Gümüş
- Altın
- Bakır
- Sodyum
- Magnezyum
- Kalsiyum
- Potasyum
- Klor
- İyot
- Brom
- Selenyum
- Alüminyum
- Cıva
Bütün elementleri bu şekilde sınıflandırabiliriz. Yukarıda belirttiğimiz gibi bileşikler de birer saf maddedir ancak farklı tür atomlardan oluşmuşlardır.
Saf Maddelerin Genel Özellikleri
Saf maddelerin genel özelliklerini bilmemiz genel kimya açısından önemlidir. Ayrıca neden maddeleri saf ve saf olmayan maddeler olarak ayırdığımız da bu şekilde daha iyi anlaşılacaktır.
Saf maddelerin genel özellikleri şöyle sıralanır:
- Aynı cins atomlardan oluşanlarına element, farklı cins atomlardan oluşanlarına bileşik denir.
- Elementler periyodik tabloda sembollerle gösterilirken bileşikler formüllerle gösterilir.
- Saf maddeler fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılamazlar.
- Saf maddeler homojen yapıdadırlar ancak her homojen olan yapı saf değildir. Homojen karışımlar birer karışım oldukları için saf madde değildirler.
- Hal değiştirme sırasında saf maddelerin sıcaklıkları sabittir. Erime, donma, kaynama ve yoğunlaşma gibi durumlarda saf maddelerin sıcaklıkları sabit kalır.
- Saf maddeleri birbirinden ayıran çeşitli ayırt edici özellikler bulunmaktadır.
Saf olmayan maddelerde yani karışımlarda bu tür özellikler görülmez. Bu nedenle iki madde türünü farklı sınıflandırmaktayız.